انواع شبکه‌های کامپیوتری و کاربرد آن‌ها

امروزه که همه آن را با نام عصر ارتباطات می‌شناسیم، در زندگی روزمره به دنبال روشی برای ارتباطات ساده‌تر، کم هزینه‌تر و سریع‌تر با افراد در همه جای دنیا هستیم. در همین زمینه شبکه‌های کامپیوتری از بزرگ‌ترین اتفاقاتی بود که بستر ارتباط و تبادل اطلاعات بدون مهم بودن زمان و مکان و محدودیت را فراهم ساخت.

در این مقاله همراه ما باشید تا انواع شبکه‌های کامپیوتری و کاربردهای آن‌ها را بیشتر بشناسید.

شبکه‌ی کامپیوتری چیست؟

به ارتباط بین حداقل 2 کامپیوتر و یا بیشتر به وسیله‌ی تجهیزاتی مثل کابل، سوییچ، روتر، سرور و همچنین استفاده از یک زبان مشترک با هدف تبادل اطلاعات شبکه (Network)  می‌گویند.

مزایای شبکه‌های کامپیوتری چیست؟

1. سرعت بالا در تبادل اطلاعات
2. امکان به اشتراک گذاری اطلاعات
3. امکان به اشتراک گذاری سخت افزار و نرم افزارهای مختلف
4. ارتباطات کم هزینه فرای فاصله‌ی جغرافیایی
5. عدم محدودیت شبکه‌های کامپیوتری در پشتیبانی از سیستم‌‍های عضو شبکه
6. امکان تعیین سطح دسترسی برای هر کاربر

دسته‌بندی شبکه‌های کامپیوتری

شبکه‌های کامپیوتری را می‌توان با معیارهای مختلف از جمله نوع ارتباط بین کامپیوترها، کاربرد شبکه، معماری آن و… دسته بندی کرد.

مهم‌ترین این دسته‌بندی‌ها، دسته‌بندی بر اساس گستردگی شبکه و تعداد کامپیوترهای موجود در هر شبکه است.

با این معیار، شبکه‌ها از نظر اندازه به 4 دسته تقسیم می‌شوند:

1. WAN یا شبکه‌ی محیط گسترده (Wide Area Network)
2. MAN یا شبکه‌ی محیط شهری (Metropolitan Area Network)
3. LAN یا شبکه‌ی محیط محلی (Local Area Network)
4. PAN یا شبکه‌ی محیط شخصی (Private Area Network)

PAN یا شبکه‌ی شخصی

• کوچک‌ترین و ابتدایی‌ترین نوع شبکه است.
• برای یک فرد تنظیم می‌شود که معمولاً در محدوده فاصله‌ی ۱۰ متر است.
• برای ارتباط بین دستگاه‌های شخصی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• این نوع از شبکه‌ها صرفاً اطراف یک فرد و در یک ساختمان است. معمولاً در خانه‌ها یا دفاتر کوچک موجود هستند و توسط یک فرد یا یک سازمان و تنها از طریق یک دستگاه مدیریت می‌شوند.
• دستگاه‌هایی که جهت توسعه‌ی شبکه‌ی PAN استفاده می‌شوند عبارت‌اند از لپ تاپ، تلفن همراه، media player و پلی استیشن.

نمونه‌هایی از شبکه‌ی شخصی (PAN) :

• Body Area Network: شبکه‌ای که فرد می‌تواند آن را همراه خودش جا به جا کند؛ مانند شبکه‌ی تلفن همراه. در این صورت فرد می‌تواند با در اختیار داشتن شبکه، با دستگاه دیگری ارتباط برقرار نموده تا داده‌ها را به اشتراک بگذارد.
• Offline Network: این شبکه در داخل خانه ایجاد می‌شود بنابراین به آن شبکه خانگی نیز گفته می‌شود و جهت ادغام دستگاه‌هایی مانند پرینتر، کامپیوتر و تلویزیون طراحی شده است. این دستگاه‌ها به اینترنت متصل نیستند.

LAN یا شبکه‌ی محلی

• شبکه‌ی محلی به گروهی از کامپیوترهای لینک شده به یکدیگر گفته می‌شود که در محیط‌های کوچک مانند یک ساختمان و یا یک دفتر کار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• یک ساختمان اداری، مدرسه یا خانه معمولاً دارای یک شبکه‌ محلی است؛ اما بعضی اوقات یک ساختمان شامل چند شبکه‌ی کوچک LAN (شاید یک اتاق و در هر اتاق) باشد و گهگاهی یک شبکه‌ی محلی از گروه‌های اطراف آن استفاده می‌کند.
• در شبکه های LAN، سیستم‌ها با فاصله‌های نسبتاً کمی در کنار هم قرار گرفته‌اند و تشکیل شبکه‌ی محلی داده‌اند.
• LAN برای ارتباط بین دو یا چند کامپیوتر شخصی از طریق کابل کواکسیکال، twisted pair و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• هزینه‌ی زیادی ندارد؛ زیرا با سخت افزارهای ارزان قیمت راه اندازی می‌گردد؛ مانند هاب، آداپتورهای شبکه و کابل‌های اترنت.
• انتقال داده در این شبکه، بسیار سریع می‌باشد.
• امنیت بسیار بالایی دارد.

یکی از زیر مجموعه‌های شبکه‌ی محلی، شبکه‌ی محلی بی‌سیم (Wireless Local Area Network) یا WLAN است.

انواع شبکه‌های کامپیوتری WLAN مانند شبکه‌های کامپیوتری LAN عمل می‌کنند و از فناوری شبکه‌ی بی‌سیم، مانند Wi-Fi بهره می‌برند. در این نوع شبکه‌ها که معمولاً در کاربردهای مشابه شبکه‌های LAN مشاهده می‌شوند، نیازی نیست که برای اتصال دستگاه‌ها به شبکه از کابل‌های فیزیکی استفاده شود.

MAN یا شبکه‌ی شهری

• با اتصال LANهای متفاوت و ایجاد یک شبکه‌ی بزرگ‌تر، منطقه‌ی جغرافیایی وسیع‌تری را دربر می‌گیرد.
• سازمان‌های دولتی جهت ارتباط با شهروندان و صنایع خصوصی از این شبکه استفاده می‌کنند.
• LAN های متفاوت از طریق خطوط تلفن به یک‌دیگر متصل می‌شوند.
• دامنه‎‌‌ی آن در مقایسه با LAN بسیار گسترده‌تر است.
• از این شبکه جهت ارتباط بین سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف دولتی و غیر دولتی در یک شهر استفاده می‌شود.

WAN یا شبکه‌ی گسترده

• در این مدل شبکه فاصله بین سیستم ها می تواند زیاد هم باشد.
• این نوع شبکه در مناطق بزرگ جغرافیایی بزرگ مانند استان‌ها و یا کشورها گسترش می‌یابد.
• شبکه‌ی WAN از لحاظ جغرافیایی شامل مجموعه‌ای از LANهای پراکنده است. یک دستگاه شبکه به نام روتر، LANها را به یک WAN متصل می‌کند.
• شبکه‌ی WAN به یک مکان خاص محدود نمی‌شود و از طریق خطوط تلفن، کابل‌های فیبر نوری و لینک‌های ماهواره‌ای در مناطق جغرافیایی وسیع گسترش پیدا می‌کند.
• اینترنت یکی از بزرگ‌ترین WANها در سراسر جهان است.
• از این نوع شبکه در زمینه‌های تجاری، دولتی و تحصیلی استفاده می‌شود.

نمونه‌هایی از شبکه‌ی WAN

_ Mobile Broadband: شبکه‌ی 4G به صورت گسترده در سراسر یک منطقه یا کشور استفاده می‌شود.

_ Last mine: شرکت مخابرات جهت ارائه‌ی خدمات اینترنتی به مشتریان در صدها شهر مختلف، به فیبر نوری منازل متصل می‌شود.

_ Private network: سازمان‌هایی مانند بانک یک شبکه‌ خصوصی ایجاد می‌کنند و شعبه‌های زیادی را به هم مرتبط می‌نمایند. این شبکه با استفاده از خط اجاره‌ای که از مخابرات تهیه شده، ایجاد می‌گردد.

مزایای WAN

• این شبکه یک منطقه‌ی بزرگ جغرافیایی را پوشش می‌دهد. مثلاً می‌توان از طریق WAN به شعبه‌ی دیگر سازمان واقع در شهری دیگر، متصل شد.
• در شبکه‌های wide area network، داده‌ها به صورت متمرکز هستند. بنابراین، نیازی به خرید ایمیل، فایل یا سرور جهت بک‌آپ‌گیری نیست.
• شرکت‌های نرم افزاری بر روی سرورهای فعال کار می‌کنند. بنابراین برنامه نویسان می‌توانند فایل‌های به روز را در عرض چند ثانیه دریافت کنند.
• در شبکه‌ی WAN، پیام ها با سرعت بالایی منتقل می شوند. برنامه های تحت وب مانند فیس بوک، واتس آپ و اسکایپ، امکان برقراری ارتباط سریعی را فراهم می‌نمایند.
• می‌توان نرم افزار و سایر منابع مانند درایور هارد و یا RAM را به اشتراک گذاشت.
• می‌توان از طریق اینترنت، تجارت را به صورت جهانی انجام داد.
• در صورتی که از خطوط اجاره‌ای برای سازمان خود استفاده کنیم، پهنای باند بالایی خواهیم داشت. پهنای باند بالا قادر به ارسال داده‌ها با سرعت بالاتری خواهد بود که این امر منجر به افزایش بهره‌وری سازمان خواهد شد.

معایب WAN

• در مقایسه با شبکه‌های LAN و MAN، امنیت پایین‌تری دارد؛ زیرا تمامی تکنولوژی‌ها جهت ایجاد این شبکه با هم ادغام شده‌اند. بنابراین مشکلات امنیتی اجتناب ناپذیر می‌باشد.
• در این شبکه، داده‌ها از طریق اینترنت، ارسال می‌شوند. بنابراین امکان هک یا ایجاد تغییرات در آن وجود دارد؛ پس نیاز به فایروال، امری ضروری می‌باشد.
• هزینه‌ی نصب شبکه WAN بسیار بالاست؛ زیرا به تهیه‌ی روتر و سوییچ نیاز دارد.
• به دلیل آن که مساحت بسیار بزرگی را پوشش می‌دهد، عیب‌یابی آن بسیار دشوار است.

جمع بندی

ما سعی کردیم در این مقاله برای شما عزیزان، تقریبا مهم‌ترین شبکه‌های کامپیوتری را شرح دهیم و موارد استفاده‌ی آن‌ها را برایتان بازگو کنیم.خوشحال می شویم درصورت داشتن مشکل یا سوال در بخش دیدگاه ها نظر خود را ارسال نمائید